Czy przestępstwo z art. 178a k. k. można popełnić w każdym miejscu, w którym poruszają się pojazdy?
Zgodnie z dyspozycją art. 178a § 1 k. k. penalizowanie jest prowadzenie pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym. W praktyce orzeczniczej nie ma większych wątpliwości w sytuacji, w której znamiona przestępstwa ( tj. prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości) są realizowane na drodze publicznej np. drodze gminnej, powiatowej bądź też krajowej. Tym niemniej wątpliwości te pojawiają się w sytuacjach bardziej nietypowych jak np. prowadzenie pojazdu na zamkniętym obszarze, niedostępnym dla publicznego ruchu, takim jak np. zamykane podwórko, parking wewnętrzny bądź droga leśna. SN w orzeczeniu w dniu z 5 maja 2009 roku (sygn. akt IV KK 432/08) wskazał, iż w tej sytuacji nie wypełnia znamion przestępstwa z art. 178a k.k. osoba, która prowadzi pojazd w obszarze zamkniętym dla ruchu ogólnie – dostępnego. W tej mierze przejawia się pewien pragmatyzm sądowy – skoro istotą art. 178a k. k jest ochrona dobra jakim jest bezpieczeństwo komunikacji powszechnej, to nie wydaję się aby w przypadku zamkniętych, izolowanych przestrzeni dostępnych jedynie dla ścisłego grona użytkowników doszło w jakimkolwiek stopniu do narażenia tego dobra. W orzeczeniu z dnia 30 lipca 2015 roku Sąd Najwyższy ( sygn. Akt IV KK 201/15) zwrócił uwagę, iż kryterium ruchu lądowego należy wiązać z faktyczną dostępnością danego miejsca i jego rzeczywistym wykorzystywaniem dla ruchu pojazdów i innych uczestników – mniejsze znaczenie zdaniem SN w tej mierze ma formalny status drogi.
Powstaje jednakże pytanie o pewne sytuacje graniczne, np. zakłady przemysłowe dysponujące własnymi parkingami. Często spotyka się sytuację, w której na terenie takich obiektów manewrują pojazdy ciężarowe, jednak dostępność do takiego miejsca jest ograniczona np. poprzez szlaban i konieczność przedstawienia stosownych uprawień przez uprawnionych użytkowników. Wówczas z jednej strony na danym obszarze jest wykonywany pewien ograniczony ruch pojazdów przemysłowych, ciężarowych i docelowych wjazdów gospodarczych, a także pracowników. Jednakże w dalszym ciągu nie można wskazywać, iż teren ten ma charakter ogólnodostępny – tj. każdy z użytkowników drogi może bez przeszkód poruszać się na tym obszarze. Przeczy temu fizyczne przeszkody ( szlaban), określone zakazy i nakazy, a także konieczność przedstawienia stosownych dokumentów. Rozwiązanie przedstawionego powyżej zagadnienia wydaje się być problematyczne w świetle cytowanych wyżej orzeczeń. Wydaję się, że brak możności swobodnego dostępu do danego obszaru powoduję, iż nie można w tej sytuacji stawiać twierdzenia o faktycznym istnieniu stanu ruchu lądowego, a tym samym realizować znamion stypizowanych w treści art. 178a k. k – nie jest bowiem realizowany cel tego przepisu jakim jest ochrona bezpieczeństwa w komunikacji powszechnej.